Agresja i przemoc u małego dziecka- jak zapobiegać, jak rozpoznawać problem agresji, jak rozmawiać z rodzicem i dzieckiem? Gryzienie dzieci.
Etap rozwoju
Eksperymentowanie z różnymi formami wyrażania złości jest normalnym etapem rozwoju dziecka, które mniej więcej w połowie drugiego roku życia zaczyna orientować się, że jest odrębną osobą.
Odkrywa, że może mieć własne zdanie, niekoniecznie pokrywające się ze zdaniem rodziców. Do wybranego celu dąży wszelkimi dostępnymi sposobami. Nie wie jeszcze, że bijąc, gryząc czy kopiąc, sprawia ból. Nie potrafi kontrolować swoich emocji ani zachowań. Dopiero z twoją pomocą się tego nauczy. Nie wie, co to kompromis czy negocjacje, więc „negocjuje”, kopiąc i tupiąc. Przy okazji sprawdza, gdzie przebiega granica tego, na co pozwolą mu rodzice. Dzięki temu doświadczeniu może lepiej odnaleźć się w otaczającym je świecie i zacząć pojmować rządzące nim zasady.
Agresywne z wyglądu zachowania mogą mieć również podłoże zupełnie niewinne. Dziecko w drugim roku życia poznaje świat eksperymentując. Dotyka rozgrzanego piekarnika, wkłada do buzi ścierkę do naczyń, zrzuca sztućce ze stołu. Na tej samej zasadzie sprawdza, co się stanie, kiedy uderzy mamę? Co będzie, jak popchnie kolegę? Takie zachowania są zupełnie normalne i nie świadczą wcale o tym, że z twojego dziecka wyrośnie wcielony diabeł.
Stanowcze „nie!”
Chociaż czasem, w myśl przysłowia „nie rób drugiemu, co tobie niemiłe”, chciałbyś ugryźć dziecko, które właśnie wbiło zęby w twoje ramię, żeby przekonało się, jakie to nieprzyjemne doświadczenie, nie rób tego. Nie klep też dziecka po ręce, nie dawaj mu klapsów, nie popychaj. Reagując agresją na agresję, pokazujesz, że takie zachowania są w porządku, tyle że silniejszy, czyli w tym wypadku ty, wygrywa. Kiedy dziecko cię bije, przytrzymaj bijącą rączkę, stanowczo mówiąc „nie”. Jeśli będziesz robić to za każdym razem, gdy maluch będzie chciał cię uderzyć, po dwóch tygodniach problem minie.
Nie ulegaj rozzłoszczonemu dziecku tylko po to, żeby przestało cię kopać. Mechanizm będzie taki sam jak przy klapsie w odwecie za klaps. Dziecko nauczy się, że za pomocą przemocy może osiągnąć cel. Proszenie niespełna dwulatka, żeby przestał cię bić, i wyjaśnianie, że jest ci smutno, nie ma sensu. Dziecko w tym wieku nie rozumie jeszcze związku pomiędzy złym zachowaniem a smutkiem. Powiedz po prostu: „Nie wolno bić. To boli”. Powtarzaj to zawsze, przytrzymując dziecko i patrząc mu w oczy.
Dobry przykład
Dziecko gryzie i kopie, bo nie potrafi inaczej okazywać złości. Możesz je tego oduczyć. Na przykład może rzucać papierowymi kulami o ścianę, skakać albo wyładować nadmiar energii w zabawie.
Bądź dla malca pozytywnym wzorem do naśladowania. Jeśli stosujesz klapsy jako metodę wychowawczą wobec starszego rodzeństwa, nie dziw się, że malec zachowuje się podobnie wobec ciebie, kiedy chce coś osiągnąć.
Najlepszą formą przeciwdziałania agresywnym zachowaniom jest zapewnienie spokojnej atmosfery w domu oraz docenianie wysiłków dziecka. Wszyscy wolą pochwały od nagan. Zauważaj pozytywne zachowania, a negatywne, dopóki nikomu nie szkodzą, staraj się ignorować.
Ważne powody
Jeśli napady złości zdarzają się często, a bicie i inne formy przemocy są jedyną formą „dyskusji”, jaką podejmuje malec, trzeba zastanowić się, czy w jego życiu nie dzieje się coś, co wpływa na kumulację negatywnych emocji. Często dziecko, nawet kilkunastomiesięczne reaguje agresją na kłopoty. Może to być przeprowadzka, pojawienie się rodzeństwa, powrót mamy do pracy albo kłótnie w domu. Bywa też, że malec kopie i gryzie, bo jest znudzony, niewyspany, zmęczony. Może ogląda zbyt dużo telewizji, która wpływa na niego pobudzająco? Najważniejsze, żeby przy zbyt częstych zachowaniach agresywnych ten powód znaleźć i w miarę możliwości wyeliminować.
Przyczyny agresji u dzieci
By przeciwdziałanie dziecięcej agresji było skuteczne, trzeba na początku zdemaskować przyczyny takiego zachowania u dziecka. Dlaczego dzieci są agresywne? Istnieje wiele powodów, np.:
- wiara maluchów w to, że agresywne zachowania to dobry sposób na uzyskanie tego, na czym człowiekowi zależy;
- chęć zwrócenia na siebie uwagi w grupie, wśród kolegów, którzy zdają się ignorować obecność dziecka;
- stawianie zbyt wygórowanych oczekiwań maluchowi, z którymi nie może sobie poradzić;
- niezaspokojona potrzeba aktywności i ruchu, np. brak miejsca do zabawy;
- odrzucenie dziecka, niesprawiedliwe traktowanie przez rówieśników i dorosłych;
- problemy w rodzinie, np.kłótnie rodzicó w, zazdrość o rodzeństwo;
- lekceważenie dziecka i dawanie mu odczuć, że jest głupie i niekochane;
- wymuszanie na dziecku rezygnacji z czegoś, na czym mu zależy, bez podania rzeczowej argumentacji;
- naśladowanie agresywnych zachowań osób dorosłych, np. siostry, brata, rodziców itp.
Znając przyczynę agresywnych zachowań maluchów, można podjąć stosowne kroki, by wyeliminować albo przynajmniej zminimalizować niekonstruktywne reakcje szkraba i nauczyć go respektowania zasad prawidłowego współżycia społecznego wśród ludzi. Trzeba pamiętać, że dziecko również cierpi z powodu własnej agresji. Będąc agresywnym, pozbawia się kolegów, czuje się samotne, odrzucone, co wzmacnia poczucie frustracji i wtórnie nasila agresję. Pojawia się błędne koło patologicznych zachowań. Maluch nie wyrośnie z agresji ani „nie zmądrzeje na starość”. Trzeba pomóc szkrabom w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami.
Jak radzić sobie z agresją u dzieci?
Im mniej źródeł niepokoju dla dziecka, tym jest ono spokojniejsze. Jak radzić sobie z niekontrolowanymi, nagłymi napadami złości szkrabów? Przecież nie można we wszystkim ulegać i chodzić na paluszkach, by przypadkiem nie urazić brzdąca. W przypadku dziecka rocznego najlepiej nie zwracać uwagi na jego agresywne reakcje. Nie warto tłumaczyć, bo maluch nie zrozumie. Weź dziecko na ręce, włóż do kojca i ignoruj jego płacz. W przypadku dwulatka podaj alternatywę dla agresywnego zachowania, np. „Zamiast krzyczeć i bić kolegę, poskacz po poduszkach”. Kiedy buntuje się nam trzylatek, można, a nawet trzeba, tłumaczyć: „Wolno być złym, ale nie wolno bić innych, bo to boli”. Wskaż miejsce, w którym dziecko będzie mogło się wykrzyczeć. Niech pokój nie kojarzy się maluchowi z karą, ale stanowi bezpieczną przystań do wyładowania swojej frustracji tak, by nie krzywdzić innych.
- Nie ulegaj we wszystkim, co chce wymusić na tobie dziecko. Kiedy ustąpisz raz, maluch wynajdzie inne sposoby, by zdobyć to, czego chce.
- Nie krzycz na dziecko, nie przekrzykuj go ani nie pocieszaj. Pozwól wyrazić dziecku złość w wyznaczonym na to miejscu. Nie zaprzeczaj emocjom malucha. Niech wykrzyczy swoją złość, ale tak, by nie urazić innych.
- Nie bij dziecka. Pokazujesz, że agresja jest skuteczna, wygrywa tylko silniejszy.
- Zastanów się nad motywem agresywnego zachowania dziecka. Może jest zmęczone, głodne albo poczuło się zignorowane lub niekochane?
- Kiedy dziecko histeryzuje w miejscu publicznym, podnieś malucha, weź na ręce bez agresji, spokojnie i wyjdźcie na zewnątrz, gdzie będzie można ochłonąć. Nie ustępuj szkrabowi ze względu na poczucie wstydu przed innymi.
- Jeśli się da, ignoruj krzyki malucha. Kiedy będziesz ciągle zwracać uwagę na brzdąca, który manifestuje swoją złość, maluch przekona się, że agresywność to dobra metoda na wymuszenie czegoś, czego się chce. Zajmij się swoimi czynnościami, a maluchowi po pewnym czasie znudzą się bezskuteczne krzyki.
Skuteczność radzenia sobie z dziecięcą agresją w dużej mierze zależy od rozsądku i konsekwencji rodziców. Maluch ma prawo się złościć, trzeba mu jednak pokazać, jak złościć się w sposób konstruktywny. To bardzo trudna sztuka, z którą niestety nie radzi sobie również niejeden dorosły.
http://www.edziecko.pl/male_dziecko/1,79340,7911630,Agresywne_zachowanie_u_malucha.html