Plamki i krostki – wysypka u dziecka
Zmiany wysypkowe dość często pojawiają się na skórze małego dziecka, co wiąże się z dużym niepokojem rodziców, ale dla pediatry jest ważną wskazówką diagnostyczną. Wysypka u dziecka bowiem może świadczyć o infekcji wirusowej, bakteryjnej, ale też może być skórną manifestacją alergii. Bardzo ważne jest jednak, aby nie bagatelizować wysypki u dziecka, gdyż może być objawem chorób zakaźnych, do których należą odra, różyczka, ospa wietrzna czy też płonica. Większość z nich przenosi się drogą kropelkową, a źródłem zakażenia jest przede wszystkim osoba chora. Dzięki powszechnie występującym szczepieniom ochronnym choroby takie jak odra czy różyczka występują obecnie znacznie rzadziej.
1. Wysypka u dziecka – pokrzywka alergiczna
Najczęściej u niemowląt i małych dzieci występuje pokrzywka alergiczna związana z odpowiedzią układu obronnego organizmu dziecka na kontakt z obcym do tej pory alergenem. U niemowląt głównym źródłem alergenu zwykle są środki chemiczne, w których prana jest bielizna dziecka lub kosmetyki używane do pielęgnacji. Wówczas główną lokalizacją wysypki kontaktowej u dziecka będą miejsca ocierania się bielizny o skórę: zgięcia w stawach, szyja, ale też plecy czy brzuch. Istotne reakcje alergiczne u małych dzieci wywołuje również pokarm. Do najczęstszych produktów alergizujących zaliczane jest mleko krowie, orzechy, ryby, soja, jajo kurze.
Wysypka u dziecka może mieć bardzo różne przyczyny. To, czy jest „groźna” czy nie, zależy właśnie od tego, jak również od nasilenia i objawów towarzyszących. Typowymi przyczynami wysypek u dzieci są choroby zakaźne wieku dziecięcego, ale też różnego rodzaju alergie i infekcje skóry. Konsultacji lekarskiej wymaga wysypka przebiegająca z objawami ogólnymi (np. gorączką), silnym świądem, mająca skłonność do szybkiego rozprzestrzeniania się lub uporczywa, nieustępująca samoistnie po kilku dniach.
Wysypka alergiczna u dziecka ma zazwyczaj charakter bąbli pokrzywkowych o wyraźnych granicach i gładkiej powierzchni. Skóra w miejscu wykwitu jest bardziej ocieplona i z reguły swędząca. Najlepszym sposobem na złagodzenie objawów tej wysypki u dziecka jest dieta eliminująca niewłaściwe pokarmy, zmiana proszku czy kosmetyku, który mógł wywołać wysypkę u dziecka, a także stosowanie leków przeciwhistaminowych zmniejszających objawy alergiczne .
2. Wysypka u dziecka – gorączka trzydniowa
Rumień nagły, powszechnie nazywany gorączką trzydniową, dotyka głównie niemowlęta i dzieci do 4. roku życia. W pierwszym okresie choroby dziecko gorączkuje (39–40°C) przez trzy do pięciu dni i jest osłabione. Wysokiej temperaturze może towarzyszyć biegunka, ból gardła, ból głowy czy też nieżyt nosa. Widać zatem, że objawy te nie są charakterystyczne i mogą sugerować przeziębienie. Ulgę przynosi spadek gorączki, któremu towarzyszy pojawienie się drobnej, różyczko podobnej wysypki u dziecka, mogącej utrzymywać się nawet do trzech dni. Z reguły ta wysypka u dziecka lokalizuje się na brzuchu, plecach, karku i kończynach.
3. Wysypka u dziecka – różyczka
Jest niegroźną chorobą zakaźną wieku dziecięcego. Okres wylęgania (od momentu zetknięcia się z wirusem do pojawienia się objawów) trwa około dwóch do trzech tygodni. Wysypka u dziecka może mieć różne przyczyny (Shutterstock).
W przebiegu tej wysypki u dziecka bardzo charakterystyczne jest powiększenie węzłów chłonnych zausznych i tylnych szyi. Limfadenopatia z reguły pojawia się na dzień przed wystąpieniem wysypki u dziecka. Mogą jej towarzyszyć również niewielkie objawy infekcji górnych dróg oddechowych, zapalenie spojówek i ciepłota ciała podwyższona do 38,5°C. Bladoróżowa wysypka u dziecka o charakterze plamisto-grudkowym w pierwszej kolejności obejmuje twarz, a następnie w dość szybkim tempie pojawia się na całej skórze. Na twarzy może przybierać obraz zlewnych plamek i przeważnie znika po 3 dniach. Leczenie różyczki jest objawowe i obejmuje podawanie dziecku leków przeciwgorączkowych w razie potrzeby i przebywanie w domu przez okres zakaźności, który trwa jeszcze do 4 dni po ustąpieniu wysypki. W celu zapobiegania zakażeniu dzieci podlegają obowiązkowemu szczepieniu skojarzoną szczepionką przeciwko śwince, odrze i różyczce (MMR). Pierwszą dawkę otrzymują w 13.–14. miesiącu życia, a drugą w 10. roku życia.
4. Wysypka u dziecka – odra
Odra to ostra, bardzo zakaźna choroba wirusowa, która w dobie powszechnych szczepień występuje stosunkowo rzadko.
Na kilka dni przed wystąpieniem wysypki u dziecka związanej z odrą pojawiają się objawy infekcji górnych dróg oddechowych z zapaleniem krtani i światłowstręt z zapaleniem spojówek. Dziecko chore na odrę ma męczący, „szczekający” kaszel i w znacznym stopniu obniżone samopoczucie. Zdarza się również, że w tym czasie na śluzówkach jamy ustnej występują charakterystyczne białe plamki z czerwoną, zapalną obwódką. Grubo plamista lub grudkowa, zlewna wysypka u dziecka pojawia się jednocześnie z wystąpieniem wysokiej gorączki powyżej 39°C. Pierwszego dnia zmiany skórne obejmują twarz, następnie tułów i kończyny górne, a w trzeciej dobie schodzą na kończyny dolne. Wysypka u dziecka w czasie odry znika w tej samej kolejności, w jakiej się pojawiła, ze złuszczaniem naskórka i pozostawieniem brązowych przebarwień.
Odra może pozostawiać po sobie niebezpieczne powikłania ze strony ośrodkowego układu nerwowego i oddechowego, dlatego obowiązkowo u dzieci stosuje się wyżej wymienioną szczepionkę skojarzoną MMR.
5. Wysypka u dziecka – ospa
Ospa jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Większość zakażeń ospą występuje u dzieci poniżej 15. roku życia. Przed wystąpieniem wysypki ospowej u dziecka pojawiają się typowe objawy choroby wirusowej, takie jak bóle głowy, mięśni, brzucha. Wysypka u dziecka pojawia się około 1–2 dni po wystąpieniu powyższych dolegliwości. Wysypka u dziecka w czasie ospy ma charakter plamek, grudek, które przechodzą w pęcherzyki wypełnione płynem. Po 2 dniach pęcherzyki przybierają postać krost, które przysychają. Gorączka może towarzyszyć zmianom skórnym i trwa zwykle od 4 do 5 dni. Dziecko odczuwa silny świąd, należy jednak je pilnować, aby nie rozdrapywało zmian ze wzglądu na pozostające szpecące blizny.