Sezon na kleszcze
Temperatury są już całkiem wiosenne, a to oznacza, że do życia budzą się owady.
Zanim zaczniemy walczyć z wrogiem, w tym wypadku z kleszczem, warto go najpierw lepiej poznać.
Kleszcze należą do gromady pajęczaków i zgrupowane są w trzech rodzinach: obrzeżkowate (kleszcze
miękkie), kleszczowate i Nuttallielidae (kleszcze twarde). W Polsce występuje na stałe 19 gatunków
kleszczy (na świecie jest ich ok. 900).
Najpopularniejszych gatunkiem kleszcza z rodziny obrzeżkowatych, jest obrzeżek gołębień (znany też jako
ptasi kleszcz). Powszechnie występuje w miejscach gnieżdżenia się ptaków – w gołębnikach, kurnikach,
gniazdach, a także w wieżach kościołów, na strychach i poddaszach. Obrzeżek atakuje nocą, a jego ślina jest
bardzo silnym alergenem. Zetknięcie ze śliną obrzeżka może spowodować wstrząs anafilaktyczny i
doprowadzić do śmierci.
Obrzeżek gołębień bytuje przede wszystkim na gołębiach, ale żywi się też krwią jaskółek, gawronów, kur i
kaczek. Ten gatunek kleszcza nie ma oczu, ma spłaszczone ciało, bez charakterystycznej dla kleszczy
twardej głowy i ryjka. Zwykle ma szarosiwy lub szarobrunatny kolor – zlewa się z podłożem. Obrzeżki
prowadzą nocny tryb życia, a żywicieli szukają, kierując się ciepłem ich ciała. Mogą atakować ludzi, a ich
ukłucie jest niewyczuwalne. Dopiero po odpadnięciu obrzeżka od skóry pojawia się świąd i pieczenie, które
może trwać nawet kilka miesięcy.
Znacznie łatwiej niż obrzeżka gołębnia możemy spotkać kleszcze z rodziny Ixodidae (kleszczowate).
Kleszcze z tej rodziny są obligatoryjnymi pasożytami zewnętrznymi kręgowców lądowych. Ich życie składa
się z trzech stadiów rozwoju: larwy, nimfy i postaci dorosłej. Postać dorosłą kleszcza prawdopodobnie
widział każdy z nas. Niewiele osób jednak wie, że nimfy mogą być równie, groźne, szczególnie, ze względu
na swoje niewielkie rozmiary – bardzo trudno zauważyć nimfy kleszczy na skórze.
Larwy kleszczy mają trzy pary odnóży, nimfy i dorosłe osobniki cztery pary. Dorosłe kleszcze mają ok. 30
mm długości. Samice składają jaja poza ciałem gospodarza. Większość kleszczowatych ma w cyklu
życiowym od jednego do trzech żywicieli. I właśnie na tych żywicieli kleszcz „poluje” przyczajony w
wysokiej trawie.Przyjmuje się, że szczyt aktywności rocznej kleszczy przypada na maj-czerwiec i wrzesieńpaździernik.
Ze względu na ciepłe zimy, okres żerowania kleszczy może się wydłużać. W ciągu dnia
kleszcze są najbardziej aktywne od pierwszej rosy do południa, a potem od godz. 16:00 do zmroku. W
temperaturze poniżej 4 st. C kleszcze zapadają w letarg. Niekorzystne warunki pogodowe przesypiają w
ściółce.Jak ustrzec się przed ukłuciem kleszcza?
Ukłucie przez kleszcza może doprowadzić do bardzo poważnych chorób zakaźnych i powikłań. Dlatego
tak ważne jest, żeby unikać kontaktu z tymi pajęczakami i – wybierając się w miejsca, gdzie mogą
występować – przestrzegać kilku zasad:
• odpowiedni ubiór – czapka, długie spodnie, koszula lub bluza z długimi rękawami (przylegające do
ciała lub zakończone ściągaczami) oraz zakryte buty;
• odpowiedni kolor ubrania – na jasnej odzieży łatwo zauważyć wędrujące kleszcze;
• unikanie spania w starych budynkach, w których przebywają udomowione zwierzęta;
• obozując na wolnym powietrzu, należy się upewnić, że roślinność wokół namiotu jest krótko
przycięta;
• stosowanie repelentów – produktów odstraszających kleszcze, nanoszonych bezpośrednio na skórę
lub odzież;szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu Ugryzienie przez kleszcza- jak
postępować
Gdy zobaczysz na sobie kleszcza, powinieneś
przystąpić do jego usunięcia.
1. Przygotuj plastikową pęsetę i wodę utlenioną lub 40% alkohol do dezynfekcji. Alternatywą dla
pęsety są miniaturowe pompki ssące, plastikowe „kleszczołapki” dostępne w aptekach. Uwaga!
Metalowa pęseta może okazać się zbyt ostra i uciąć kleszcza, zamiast go złapać.
2. Chwyć kleszcza tuż przy skórze, za przednią część ciała i zdecydowanym ruchem pociągnij ku
górze.
3. Dokładnie umyj ręce i zdezynfekuj miejsce ukłucia.
4. Obserwuj miejsce po ukłuciu. Jeśli wystąpi niepokojąca zmiana, skonsultuj się z lekarzem.
Pamiętaj! Nie można wykręcać kleszcza bezpośrednio palcami ani za pomocą substancji
natłuszczających. To może spowodować zatkanie tchawek (narządu wymiany gazowej) kleszcza, a
następnie jego wymioty, które przyśpieszają przedostanie się bakterii i wirusów do ciała ukłutego.
Jeśli nie jesteś pewny, czy będziesz umiał właściwie usunąć kleszcza, zgłoś się do najbliższego punktu
medycznego lub lekarza!
O czym świadczy pojawienie się rumienia w
miejscu ukąszenia?
Zaobserwowanie koncentrycznie rozchodzącej się (wędrującej) zmiany wokół miejsca
ukąszenia jest objawem, na który powinniśmy szczególnie zwrócić uwagę, ponieważ jej
wystąpienie z dużym prawdopodobieństwem świadczy o bakteryjnej infekcji krętkami
Borrelia. Bakterie te są czynnikiem etiologicznym najczęściej występującej i diagnozowanej w
Polsce choroby przenoszonej przez kleszcze – boreliozy. Obserwowana zmiana skórna tzw.
rumień wędrujący jest uznawana za patognomonicznjaw choroby, na podstawie którego w
sposób pewny może być postawiona diagnoza lekarska oraz wdrożone leczenie, bez
konieczności wykonywania dodatkowej diagnostyki.Gdy zauważysz podejrzaną zmianę na
skórze, skoncentrowaną wokół miejsca ukąszenia, zrób jej obrys długopisem lub pisakiem,
dzięki czemu łatwiej ocenisz czy granice rumienia się poszerzają. Typowy rumień wędrujący
ma około 4 cm średnicy, stopniowo się powiększa oraz przyjmuje obraz „bawolego oka” lub
„tarczy”, w której bledszy środek z centralnym zaczerwienieniem otoczony jest czerwoną
obręczą. Warto jednak pamiętać, że rumień może wyglądać różnie.Szczególnie ciężko będzie
go zaobserwować na owłosionej skórze głowy, na tułowiu może osiągać nieoczekiwane, wręcz
ogromne rozmiary, które dodatkowo mogą przybierać bardzo nieregularne formy. Jeśli
zaobserwujesz u siebie niepokojące zmiany wokół miejsca ukąszenia, koniecznie udaj się do
lekarza, który oceni czy zmiana skórna to objaw wymagającej leczenia wczesnej postaci
boreliozy.Niestety, nawet wśród 30% pacjentów zainfekowanych krętkami Borrelia, rumień
wędrujący nie pojawia się pomimo toczącego się aktywnie zakażenia, co przeciąga w czasie
postawienie właściwej diagnozy.
Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM)
Do zakażenia wirusem kleszczowego zapalenia mózgu dochodzi w ciągu kilku pierwszych minut
wysysania krwi przez kleszcza.
Objawy występują po około 7 – 14 dniach od kontaktu z kleszczem. Mają charakter
grypopodobny i trwają przez tydzień. Przebieg choroby może być ciężki, niekiedy może
prowadzić do kalectwa, a nawet śmierci. Zdarza się jednak, że zakażenie przebiega bezobjawowo.
Pamiętaj! Każde podejrzenie zakażenia należy skonsultować z lekarzem!
Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania kleszczowemu zapaleniu mózgu i jego następstwom
są szczepienia ochronne. Można je rozpocząć w dowolnej porze roku, jednak najlepiej zrobić to
zimą lub wiosną, aby po przyjęciu dwóch dawek szczepionki uodpornić się jeszcze przed sezonem.
W Polsce szczepienie przeciw KZM jest zalecane w kalendarzu szczepień ochronnych:
• dzieciom po ukończeniu pierwszego roku życia, młodzieży, dorosłym;
• osobom przebywającym na terenach, na których występuje zagrożenie występowania
kleszczy (w tym zatrudnionym przy eksploatacji lasu);
Źródła:www.gov.pl
Fera.pl